Ouderen worden van alle kanten gepakt - Knulligheid vierde hoogtij bij de politie

Het jaar van Jolanda en Jomanda

Wie de kranten van het afgelopen jaar doorbladert, komt daarin weinig vrolijks tegen. Een 'rampjaar' mag je het niet noemen (hoewel het dat voor sommigen wel werd), maar leuk was anders. Een persoonlijke greep uit het vele nieuws.

Door Rob Ruggenberg
Eigenlijk hadden de Verenigde Naties 1994 uitgeroepen tot het Internationale Jaar Van Het Gezin, maar dat heeft niet geholpen. Van het gezinsleven zagen wij in Nederland dit jaar vooral de teloorgang. En dan hebben we het niet alleen over prinses Christina, die het na negentien jaar huwelijk met Jorge welletjes vond, of over Jolanda die aan haar gezinsleven in Epe evenmin veel vreugde beleefde.
Het CBS becijferde dit jaar een record aantal echtscheidingen: 30.000. Daar waren 45.000 kinderen bij betrokken - een kwart van het aantal dat jaarlijks in ons land wordt geboren.
Eén op de drie huwelijken strandt nu binnen vijf jaar. En volgens het feministische maandblad Opzij maakt vervolgens bij twee van elke drie echtscheidingen de vrouw de gang naar de bijstand.
Vooral onder vrouwen heerst kennelijk zoveel treurigheid dat de Riaggs de toeloop niet meer aankunnen.

Kinderen

Gemiddeld een keer per week stond in deze krant een bericht dat weer een vader verdacht werd van incest met zijn dochter, of dat weer een man of vrouw was opgepakt wegens van ontucht met andermans kinderen. In december werd zelfs een hele kinderpornobende opgepakt.
Het gruwelijkste geval deed zich voor in Almelo, waar een 30-jarige moeder toestond dat haar dochters van 2, 5 en 8 jaar oud in een andere kamer regelmatig door wel vijf mannen tegelijk werden misbruikt.
De moeder reageerde niet als ze de vastgebonden en soms bedwelmde kinderen hoorde gillen. De betrokkenen werden tot zes jaar cel veroordeeld - zou je zulke types niet beter met een koffertje heroine naar Singapore kunnen sturen?
Spraakmakend ook waren de aanklachten wegens seksueel misbruik tegen mensen aan wie kinderen juist waren toevertrouwd: een 36-jarige groepsleider die in Wassenaarse kinderinstellingen jarenlang ongehinderd zijn gang kon gaan, een 45-jarige oud-conciërge van een Bossche basisschool, een 39-jarige Tilburgse trainer van een handbalvereniging en een Helmondse wethouder, die in de tijd dat hij schoolhoofd was ook al zijn handen niet had kunnen thuishouden.

Treurigheid

Van een diepe treurigheid waren de zaken die zich afspeelden rond Jolanda, die zich overigens gaandeweg Yolanda liet noemen. Jolanda werd beroemd nadat zij deze zomer op de buis in vijf afleveringen uitvoerig en wel erg gedetailleerd verslag deed over wat zich bij haar thuis te Epe en bij anderen had afgespeeld.
Er verscheen een boek waarin de schrijver meedeelde dat het Jolanda-proces "niet alleen shockerend is, maar voor het grootste deel spannend, amusant en intrigerend". Dat stond er nogal cru, maar velen hebben het vast als zodanig ervaren.

NS dagtochtje

Nabij die verschrikkelijke Veluwe, in Tiel dus, werden prompt drie tehuizen voor incest-slachtoffers en mishandelde vrouwen geopend. Initiatiefneemster was Jomanda Onderwater, onze hedendaagse kruising van heilige en kwakzalver.
Half Nederland is inmiddels met met een NS-dagtochtje bij Jomanda geweest. Het is een soort circus maar veel leuker. Jomanda zendt in haar lichtblauwe outfit onzichtbare stralen in het rond, terwijl gelovigen en andere ongelukkigen in pure devotie van hun stoel rollen. Daar kan geen kerk tegenop. Binnenkort krijgt Jomanda dan ook een eigen tv-show.
Het is een lucratief zaakje: Jomanda's boekhouder telde in de eerste zes maanden van dit jaar 159.000 bezoekers f. 10 toegang. Haar aanbidders kopen bovendien voor tonnen aan ingestraalde prullaria. Volgens die halfjaarcijfers ging voor f. 800.000 aan ingestraalde sleutelhangers over de toonbank en voor nog eens f. 193.000 aan ingestraald spa-water.
Geen wonder dus dat Jomanda het aan de stok kreeg met de belastingdienst, die ongevoelig bleek voor haar uitstralingen, en die gewoon geld wil zien.

Wuft strand

Die belastingdienst had dit jaar ook veel belangstelling voor de familie Van der Valk. Wekenlang konden we genieten van een soort Bold and Beautiful, ingeleid met de spectaculaire arrestatie van de slechts in zwembroek geklede en luid tierende godfather Gerrit op een wuft strand op Curaçao.
Alle ingredienten voor een soap-serie waren er, zoals de opsluiting van de mooie en zwangere Effie, en heel veel familie-intriges. In hoeverre de toekan-bazen de kluit (lees: onze samenleving) beduveld hebben komen we volgend jaar pas te weten, als de familie voor de rechter verschijnt.
Van een andere groot-ondernemer, toevallig een aangetrouwd familielid van voornoemden, weten we het inmiddels al wel: de gladde zakenman Joep van den Nieuwenhuyzen, echtgenoot van Carlita van der Valk, werd tot zes maanden veroordeeld. Hij werd schuldig bevonden aan voorwetenschap bij handel in aandelen van het failliete Bossche automatiseringsbedrijf HCS.

Stoppen?

Nog niet veroordeeld maar alvast wel ontslagen werd burgemeester H. Riem (53) van Brunssum, die geheime stukken had doorgesluisd naar bevriende Limburgse aannemers.
De Brabantse gedeputeerde De Geus, in deze krant scherp ondervraagd over toelaatbaarheid van innige contacten tussen bestuurders en aannemers, riep uit: "Als ik niet eens meer een verjaarspartijtje van een aannemer mag bezoeken, stop ik er mee."
We hebben nog niet gehoord dat-ie is gestopt.
Een andere burgemeester die sneuvelde was J. van Dun van Loon op Zand. Hij reed zijn auto 's morgens vroeg in een sloot, terwijl hij dronken was - en terwijl naast hem een vrouw zat 'die niet de zijne was', zoals nogal mysterieus in deze krant stond.
Wie die vrouw dan wel was, weten alleen ingewijden, dat wil dus zeggen: alle inwoners van Loon op Zand.

Lijken uit de kast

Dat hoge bomen wind vangen weet inmiddels ook de Bossche procureur-generaal Rolph Gonsalves, bijgenaamd de IJzeren PG. De VPRO-radio trok een deur open en hup, daar rolden oude Papoea-lijken uit de kast.
De zaak bleek aangekaart door een neef van de voormalige procureur-generaal Von Meyenfeldt die niet kon verkroppen dat de toenmalige bestuursambtenaar Gonsalves nooit was vervolgd voor het doodschieten van enkele Papoea's.
Gonsalves mocht van de politiek in functie blijven - maar wat ook bleef is de gedachte dat een van de hoogste justitie-ambtenaren in ons land in crisissituaties telkenmale zijn hoofd verloor en als een wildeman tekeer ging.
Dat is in een tijd dat de justitie toch al onder schot ligt, geen hoopgevende gedachte. Er schijnen in ons land nu 100 georganiseerde bendes actief te zijn; 40 procent daarvan bestaat uit buitenlanders. Gonsalves (dezelfde) riep in november vanuit een politiecongres in Napels dat de hele wereld vol bewondering kijkt naar de manier waarop Nederland die boeven aanpakt.
Dat is mogelijk, maar na de IRT-affaire, die in mei de ministers Hirsch Ballin en Van Thijn de kop kostte, overheerst toch vooral de indruk dat bij politie en justitie onkunde en knulligheid hoogtij vieren. Heel wat zware criminelen ontsprongen dit jaar de dans, soms met behulp van bij justitie ontvreemde computer-diskettes.

Luchtkooi

Niettemin werden dit jaar zoveel mensen opgesloten dat ruimtegebrek ontstond. Vanaf augustus mochten daarom twee gevangenen samen in een cel worden gestopt. Daarbij ging het onderhand vaker om buitenlanders die niks misdaan hebben, dan om criminelen. In Tilburg werd de Willem II-kazerne als gevangenis voor 400 illegale buitenlanders ingericht, compleet met een enorme luchtkooi - alsof het beesten zijn.
Voor degenen die aan de borreltafel plegen te roepen dat er nu meer vreemdelingen rondlopen dan Nederlanders, is wellicht interessant te vernemen dat op onze bevolking van 15,4 miljoen, na de Turken (203.000) en de Marokkanen (165.000), nu de Duitsers (52.300) en Britten (44.800) de grootste groepen buitenlanders vormen.
Juist die Duitsers lijken het minst geliefd - en niet alleen omdat ze onze tomaten niet meer lusten. Een onderzoek begin dit jaar wees uit dat bijna de helft van onze jeugd Duitsland een oorlogszuchtige natie vindt.
De Wilhelms Universiteit in Munster schrok daar verschrikkelijk van en deed een eigen onderzoek. Resultaat: ruim 83 pct van de Nederlanders vindt de Duitsers 'iets tot erg arrogant'` en 24 procent vindt de Duitsers 'weinig tot helemaal niet sympathiek'.
Het merkwaardigst was dat deze oordelen parallel liepen aan wat de Duitsers van zichzelf vonden.

Beklad

Het zuiden vierde dit jaar al de eigen bevrijding, compleet met veel optochten en trompetgeschal. Een nieuw monument in Vught, ter herdenking van de slachtoffers van Sachsenhausen, werd door onnozele pubers prompt met hakenkruizen beklad.
Maar eigenlijk was dat niet zo erg, want de hoopgevende en hartverwarmende reactie er op hadden we niet graag gemist: schoolkinderen die bij het monument massaal hun afschuw kwamen betuigen en daar gedichtjes voorlazen: 'Een hakenkruis, dat is niet pluis'. "Zoveel als je vandaag leert, leer je nooit meer", zei een schoolhoofd tegen de leerlingen.
Ondertussen is het nog steeds de vraag of Duitsers volgend jaar welkom zijn bij onze officiele 5-mei viering. In het afgelopen jaar werd de relatie met onze oosterburen er in ieder geval niet beter op. Dat kwam vooral ook door de beschamende vertoning in juni op het Griekse eiland Corfu, waar Lubbers tevergeefs probeerde om tot voorzitter van de Europese Commissie te worden gekozen.
Naar later uitlekte was dit een streek van de Duitse bondskanselier Kohl, die Lubbers tevoren via een onderonsje had laten weten: 'Als Nederland de vestiging van de Europese Bank in Frankfurt niet steunt, kun jij dat EC-voorzitterschap wel vergeten.' De Duitsers noemden dat een hint, wij noemen dat gewoon chantage.

Nachtmerrie

Zo eindigde voor Lubbers zijn glorieuze regeertijdperk in een nachtmerrie. Daaraan droeg natuurlijk ook bij de afgang van het CDA, dat hij twaalf jaar had geleid. Zijn onhandige machtsoverdracht aan de Man met de IJzeren Ogen, zoals de koele Brinkman in den lande werd genoemd, werkte negatief uit.
Daar kwam het CDA-gestuntel rond de aow bovenop en tenslotte onthulde de KRO-tv een commissariaat van Brinkman bij een twijfelachtig bedrijf. Dit alles kostte het CDA twintig Kamerzetels.
Bij die verkiezingen verloor de PvdA ook twaalf zetels, maar werd toch de grootste partij. D66 won er twaalf en de VVD won er negen - en zo ontstond, na 107 dagen harrewarren, tenslotte Paars. Op de dag dat die coalitie een feit werd, stapte Brinkman eindelijk op.
De alom verfoeide Centrum Democraten sprongen van een naar drie Kamerzetels. Maar inmiddels is van Janmaats partij gelukkig niks meer over: de ene helft zit in de bak wegens fraude, vuurwapenbezit, drugshandel of brandstichting - en de andere helft is geroyeerd of overgelopen naar een andere extreme splinter.

Eigenzinnig

De grootste verrassing bij die verkiezingen was echter de entree van de Ouderenpartij met zes Kamerleden - van wie er een, de eigenzinnige Theo Hendriks (66), al snel een eigen winkel begon.
Die ouderenpartij kwam er niet voor niks, want niet alleen het CDA had/heeft het op de aow gemunt. Er zijn bijna 400.000 mensen die alleen aow hebben (f. 1240 netto per maand) en daarmee kom je zeker f. 100 tekort om fatsoenlijk te kunnen leven. Geen jonge politicus die je daar nu, na de verkiezingen, nog over hoort.
De ouderen worden van alle kanten gepakt. Zelfs de fiscus had het dit jaar speciaal gemunt op mensen die meer dan f. 1000 buitengewone lasten opvoerden: veelal bejaarden dus en chronisch zieken met hoge medische kosten.
De wao'ers onder hen hebben het dubbel moeilijk. Het begrip 'passende arbeid' werd vervangen door het 'gangbare arbeid'. Alvast 100.000 wao'ers herkeurd en het ziet er naar uit dat met dit alomvattend criterium zeker de helft de uitkering kwijtraakt. Zij moeten een baantje zoeken.
Nou is het met 'gangbare' baantjes in het bedrijfsleven nog steeds niet goed gesteld. Zo verdwijnen na de privatisering tot KPN bij de posterijen elfduizend banen - plus een hoop brievenbussen. De post maakte dit jaar niettemin extra veel reclame: 'Voor vijf uur gepost, morgen bezorgd'. Dat betekende dus gewoon dat de late buslichting stiekem was afgeschaft.
En als de Nederlandse staat in juli geen miljard gulden in Fokker had gestopt, hadden we ook geen nationale vliegtuigfabriek meer gehad (die hebben we eigenlijk toch al niet meer sinds het bedrijf aan de Duitsers is verkocht).

Sterven

We hebben ook al bijna geen bestel meer. Het sterven van de omroepen gaat langzaam en is pijnlijk. Veronica nam het voortouw om commercieel te gaan en Joop van den Ende wordt een soort Berlusconi.
Helaas blijken zijn simpele, om niet te zeggen infantiele vormen van amusement beter aan te slaan dan zijn pretentieuzer werk. Neem Cyrano, die op Broadway werd gelanceerd. Terwijl Van den Ende volhield dat zijn musical daar 175 voorstellingen lang een kassucces was, zat er in werkelijkheid geen hond in de zaal en sprak het Amerikaanse vaktijdschrift Variety van 'de grootste Broadway-flop aller tijden'.

Drank

Een bedrijfstak die het ook moeilijk heeft is de drankenhandel. Je zou het in het verkeer niet zeggen, maar het aantal Nederlanders dat alcohol drinkt blijkt de laatste tien jaar gezakt van 47 naar 43 procent. De slijtersbranche kondigde acties aan om het drankgebruik weer te doen toenemen.
Ook de tabaksindustrie krijgt het steeds moeilijker. Het opschrift op rookwaren dat roken misschien niet goed voor je is werd in oktober bij koninklijk besluit stilzwijgend vervangen door het veel dreigender: 'Brengt de gezondheid ernstige schade toe'.
De Wereld Gezondheids Organisatie becijferde dat de helft van alle rokers sterft aan de gevolgen van het roken, en de helft daarvan doet zulks op middelbare leeftijd. Dat schijnt overigens goed te zijn voor de schatkist.
Naar verhouding roken steeds meer vrouwen; dat hoort kennelijk ook bij de emancipatie. Het aantal vrouwen met longkanker steeg dit jaar dan ook weer sterk, terwijl het bij mannen constant blijft, zo bleek begin december uit cijfers van de Nederlandse kankercentra.

Aids

Nieuws van het aids-front was dat in Amsterdam nu een op de twintig homo's besmet is met het hiv-virus. In die stad werd aids dit jaar de belangrijkste doodsoorzaak onder mannen tussen 25 en 55 jaar. De GGD in Den Bosch schatte dat in het zuiden een op de dertig homo's seropositief is.
Tenslotte dient nog gemeld dat dit jaar veel mensen last hadden van zonnesteek. Het was dan ook de warmste, verrukkelijkste zomer sinds drie eeuwen. Het was ook een bliksemse zomer: 500.000 onweers-inslagen (viermaal zoveel als normaal), met als klapstuk de nacht van 14 op 15 juli, toen 70.000 inslagen werden geregistreerd.
Maar het ziet er naar uit dat we de komende nacht nog meer lawaai kunnen verwachten.